• Piotr
• 26.11.2012
• RECENZJE
• 21445 czytań
• 2 komentarze

Wielu z Was z pewnością słyszało o psie Łajka, który był pierwszym żywym stworzeniem na orbicie okołoziemskiej. Zwierzak pomieszkujący na ulicach Moskwy na dobre wpisał się do kart historii, a wybudowany pomnik, czy chociażby multum treści we wszelkiego rodzaju książkach i artykułach sprawiają, że pamięć o pionierskim czynie nieświadomego do końca zwierzaka nie zanika. Popularna Łajka pojawia się też od czasu do czasu w mediach - chociażby z okazji rocznicy wydarzenia. Nieco inaczej jest z sympatycznym szympansem Enos, o którym słyszało prawdopodobnie niewielu. Właśnie on będzie bohaterem nowego artykułu w naszym serwisie.

Enos w pojemniku-skafandrze
fot. NASA


29 listopada 1961 roku rozpoczęła się amerykańska misja Mercury-Atlas 5 stanowiąca część programu Mercury, którego celem było wyniesienie astronautów na orbitę okołoziemską. Szympans Enos, który uczestniczył w 200-minutowym locie orbitalnym, okrążając tym samym dwukrotnie Ziemię stał się na krótko bohaterem tamtych czasów. Dziś tj. 29 listopada 2012 roku, a więc w 51 rocznicę lotu mało kto o nim pamięta.

Misja zakończyła się po locie trwającym 3 godziny, 20 minut i 59 sekund u wybrzeży Portoryko. Szympans Enos zdołał przetrwać lot w dobrej kondycji. W wieku 5 lat mały bohater został pierwszym szympansem, który znalazł się na orbicie okołoziemskiej.

Kontrowersje wokół misji:

Cała misja wzbudzała bardzo dużo kontrowersji. Już sam fakt, że szympans został schwytany jako małe szympansiątko, a następnie zakupiony przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych, wraz ze stadem 65 szympansów nabytych do przeprowadzania eksperymentów związanych z lotami testowymi nie było zbyt dobrze postrzegane przez opinię publiczną.

Na agencji NASA była wywierana bardzo duża presja związana z tym, że traci ona czas na kolejną bezzałogową misję, gdy Sowieci mieli już za sobą dwa załogowe loty kosmiczne (Wostok 1 i Wostok 2). NASA wydała oświadczenie i wszystko zostało przesądzone. Szympans Enos wyruszy na orbitę w celu sprawdzenia projektu Mercury przed przyszłymi lotami człowieka.

Start rakiety Atlas D do misji Mercury-Atlas 5 & Enos w ramionach opiekuna przed lotem
fot. NASA

Jak przebiegała podróż szympansa?

29 listopada 1961 roku, a więc nieco ponad cztery lata po podróży Łajki, Enos został wystrzelony w kapsule przy pomocy rakiety Atlas. W czasie lotu szympans podłączony był do aparatury, monitorującej m.in. pracę jego serca oraz ciśnienie tętnicze. 183 minuty w stanie nieważkości zniósł w miarę dobrze, wykonując testy, które realizował podczas procesu szkolenia - m.in. uruchamianie przycisków w odpowiedniej kolejności. Jedynymi odstępstwami od normy było wysokie ciśnienie tętnicze, czego przyczyną był jednak prawdopodobnie stres oraz aparatura przyłączona do ciała zwierzęcia.

Statek okrążył Ziemię dwukrotnie. Trzecią próbę okrążenia anulowano z racji nieprawidłowego funkcjonowania aparatury pokładowej. Kapsuła wylądowała na powierzchni Oceanu Atlantyckiego, by nieco ponad godzinę później wydobyć z niej szympansa i przetransportować go do bazy Holloman, gdzie rozpoczęto szczegółowe badania. Niestety po dwóch miesiącach kuracji, Enos zmarł. Oficjalną przyczyną zgonu była ostra choroba zakaźna jelit. Wykluczono przyczyny powiązane z misją.

Dlaczego Enos nie zyskał tak dużej popularności jak Łajka?


O sympatycznym szympansie i jego locie na orbitę okołoziemską było głośno tylko przez chwilę. Nie zyskał takiego rozgłosu jak radziecka Łajka, która podobną misję przebyła niewiele ponad cztery lata przed Enosem. Być może właśnie dlatego Amerykanie niechętnie zaangażowali się w promowanie tego wydarzenia. W końcu drugie miejsce w tak istotnym wyścigu nie było wtedy żadnym prestiżem.


Krótki film przypominający wydarzenie z 29 listopada 1961r. (NASA)


Źródło: wikipedia.org fot: NIX NASA fot. wikipedia.org, fot. wikipedia.org, fot. wikipedia.org


Opracowanie: Piotr